YÖS NEDİR?

YÖS (Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı) Türkiye’de bulunan üniversitelerde eğitim – öğretim görmek isteyen yabancı uyruklu öğrencilerin girdiği ve sınav sonuçlarını üniversitelere başvuru yapmak üzere kullanabildikleri Yabancı Uyruklu Öğrenci Üniversiteye Giriş ve Yerleştirme sınavıdır.

YÖS KONU KAPSAMI

YÖS Matematik Konuları
Rasyonel ve ondalıklı sayılar ve bu sayılarda dört işlem, üslü ve köklü sayılar
Oran bulma ve değer hesaplama diğer bir konudur.
Çarpanlara ayırma, yani sadeleştirmeler ve değer hesaplamaları
Denklemlerde bilinmeyenleri bulma (x=?)
Kümeler, Kesişim ve Birleşim Bulma
Polinomlar (Polynomdivision) bölmede kalan(ları) bulma
Fonksiyonlarda grafiklerden değer bulmalar, bileşkeler, ters fonksiyonlar ve fonksiyonel denklemler.
Diğer önemli bir konu limitlerdir. Limit konusunda trigonometri ve fonksiyonlarda limit.
Denklemlerde bilinmeyen(leri) sayıları bulma
Trigonometri konusunda sadeleştirme, denklem çözme problemleri, grafiklerde trigonometrik değerlerin bulunması ve toplam fark formülleri büyük bir yer almaktadır.
Logaritmalar ve logaritmalı denklemler
Türev hesaplamaları, Limit ve Türev, Grafik ve Türev
Belirli/Belirsiz İntegral konuları, alan bulma ve şekillerde taralı alanların hesaplama
Matriste Dörtlü İşlemler
Determinant
Geometride ise Çember, Üçgen, Daire, Dörtgen, Dikdörtgen, Kare, Çokgen
YÖS Genel Yetenek / YÖS IQ Konuları
Küplerin sayılması
Birinci Satırdaki İlişkiye Göre İkinci Satırı Hangi Şekil Tamamlar
Birinci Ve İkinci Satırda Verilen İlişkiye Göre Üçüncü Satırı Hangi Şekil
Tamamlar
Farklı Şekillerin Bulunması
Harf ve Sayı İlişkileri
Sayı ve Şekil İlişkileri
Harfli Tablolarda İstenilen harfleri bulmak
Şekiller ile Toplama ve Çıkarma İşlemleri
Bir şekil dizisindeki şekili bulmak
Terazi soruları (Şekil denklikleri)
Tabloda şekil denklikleri
Üç x üçlük matriste soru işareti yerine hangi şekil gelmelidir
Dörde dört matrislerde eksik Parçaların Bulunması
Üçe üçlü şekil matrislerininde eksiklerin tamamlanması
ÜÇ x üç sayısal matrislerin bulunulması
Küplerin açılması
Şekil düzeninde sıradaki şekli bulmak
Şekil tamamlayarak kurallara varıp, çekil düzenlerinin tamamlanması
Sayılar aracılığıyla kurallar bulup – boşları doldurma işlemleri
Eskik olan bir karenin bütünlenmesi – eksik parçanın tanımlanması
Sayılar arasında kuralların bulunması
Sayı dizilerinde örüntülerin bulunup, soru çözümlerinde uygulanması
Şekil dizilerinde örüntülerin bulunması
Objelerin ve ya kağıtların katlanması
Denklem sistemleri (şekil ve objeler ile)
Harflerden oluşan bir tabloda istenenin bulunması (kural bularak)
Şekillerin döndürülmesi / katlanması / eksilmesi
Üç boyutlu şekillerin tamamlanması
Öğrenci adayının yalnızca IQ , matematik ve geometri bilgilerinin sınandığı bu sınav hakkaniyetli bir yerleştirme süreci yaratmakta mı?
Ülkemizde üniversite öğrencisi olabilmek adına; sayısal bölümler için fizik, kimya, biyoloji, Türkçe, matematik, geometri, sözel bölümler için tarih, coğrafya, felsefe, Türkçe , matematik, geometri gibi disiplinlerden yüksek netler yapması gereken gençlerimize mezun olduklarında aynı diplomayı alacakları misafir öğrencilerimizin kendilerinden çok daha kolay bir sınavla aynı sıraları paylaştıkları gerçeğini anlatmamız biraz zor olacaktır. Bu izahı gerçekleştirebilmek için YÖS konu kapsamının genişletilmesi ve tek alım kriteri olmaktan çıkartılarak. Misafir öğrencilerin geldikleri ülkelerdeki başarılarının değerlendirme koşulları içerisinde ağırlığının arttırılması ülkemiz gençlerini bir nebze de olsa rahatlatacaktır.

YÖS KABUL EDEN ÜNİVERSİTELER

Ülkemizde hali hazırda 158 devlet ve vakıf üniversitesi kendi yaptıkları ya da farklı üniversitelerin uyguladığı yabancı öğrenci sınavlarını kabul etmektedir.
Bu durum ülkemizde eğitim-öğretim hayatını devam ettirmek isteyen misafir öğrencilerimize hem maddi hem de manevi bir külfet yaratmaktadır. Üniversite kabulü almak isteyen misafir öğrencilerin şanslarını arttırmak adına farklı okulların uyguladığı sınavlara katılmaları ve her sınava katılmak için hiç azımsanmayacak ücretler ödüyor olmaları maddi anlamda öğrenci adayını yoran bir durum yaratırken aynı zamanda dışarıdan bakıldığında birazda gayrı ciddi bir görünüm oluşturmakta. Her üniversitenin farklı bir sınav uygulaması, bu sınavların karşılaştırmaya tabi tutulmasına kolaylık zorluk derecelerinin kıyaslanmasına ve bazen de uygulama şekli itibariyle güven sarsıcı durumların ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
2010 yılına kadar merkezi sınav otoritemiz olan ÖSYM tarafından uygulanan yabancı öğrenci sınavının neden merkezilikten yerelliğe doğru evrildiği bizce ciddi bir soru işaretidir. Tamamen merkezi, şeffaf ve ülkemizdeki sınav uygulama hassasiyetine uygun tek elden bir YÖS uygulaması bu anlamda zorunludur.

YÖS VE FETÖ

2010 yılı itibaren FETÖ bazı devlet üniversitelerinde üstünlüğü ve Yüksek Öğretim Kurulunda önemli yerler ele geçirince, yurt dışında kendi okullarında okuyan yabancı öğrencilerin Türkiye’deki üniversitelere kolaylıkla yerleşmesi için her üniversitenin kendi sınavını yapması yönünde 2010 da YÖK nezdinde bir karar çıkarmayı başarmışlardı. Bu cemaatler bunun sonucunda Türkiye dışındaki liselerde öğrenim gören öğrencilerine yüksek notlar vererek ve üniversitelerin kendi sınavlarına girenlere öncelik tanınarak üniversitelere kayıtları sağlandı ve bazı üniversiteler YÖK tarafından tanınan uluslararası sınavların içinden bazı sınavları seçerek belli yerlerden öğrenci kabulünü sağladılar. Sınav yapılarak veya beli devletlerin sınavları esas alınarak öğrenci kabul edilerek veya iki yol birden uygulanarak Türkiye’ye gelmek isteyen öğrenciler ülkemizdeki üniversitelerde eğitim görmekten mahrum kalmaktadır. Ayrıca buna bağlı olarak 50’den fazla üniversitenin de kendi sınavını kendi yapma yolunda gitmesi de yabancı öğrenciyi yorarak öğrencinin üniversite üniversite dolaşıp sınavlara girmesine neden olmaktadır. Mevcut sistem bu şekildedir.

BİZCE NE YAPILMALI

1- Bu yıl yapılacak YÖS sınavlar iptal ederek ve YÖK’ün tanıdığı uluslararası sınavlar temel alınarak yabancı öğrenci kabul edilmesi gerekmektedir.
2- Yabancı öğrencileri için yapılan sınavların üniversitelere emanet edilerek, geçmiş yıllarda olan sorunlar yok edilemeyecektir, ayrıca YÖK’ün bu yöndeki çalışmalarından da uzun vadede sonuç alınamayacağı aşikârdır.
3- FETÖ okullarını mevcut olan ülkelerden gelen öğrenciler bu yıla mahsus kabul edilmemesine veya minimum seviyeye indirilmesi gerekmektedir. Kabul edilmesi durumunda öğrencinin mezun olduğu okulun araştırılması veya FETÖ okullarında mezun olmamış olsa da önceki yılarda hangi okullardan okumuş veya okumamış olduğunun detaylı araştırmaya tabi tutulması gerekmektedir.
4- 2011 yılından yabancı öğrenci kabul eden üniversiteler araştırmaya tabi tutarak ve özelikle FETÖ okulları bulanan ülkelerden gelen öğrenciler dikkatle incelenmelidir.
5- YÖS’ün uluslararası standartlarda bir sınav düzeyine getirilmesi için merkezi sınav sistemi geri getirilerek ve daha önceki yıllardaki bilinen formatta (45 IQ – 35 Mat – 5 Geo) ve en az senede 2 defa (Mart-Nisan ve Haziran-Temmuz aylarında) yapılması gerekmektedir.
6- Sistemdeki yığılmasının önüne geçmek için, tercihlerde de aynı sınavlarda olduğu gibi ücret alınması ve harçlar konusunda da T.C. uyruklu, mavi kartlı, yabancı uyruklu vb. ayrımının giderilerek, her öğrenciden standart hale getirilmiş belli öğrenim ücretleri talep edilmesi gerekmektedir.

YABANCI ÖĞRENCİNİN KARŞILAŞTIĞI ENGELLER VE SORUNLAR

1 – YÖK’ün başta devlet üniversiteler olmak üzere Türk üniversitelerine karşı katı bir merkeziyetçilik izlemesi ve söz konusu üniversitelerin gelişerek uluslararası düzeyde varlık göstermesinin önünü kesmesi, bunun sonucunda üniversiteler yeni bilim dalları geliştirmek konusunda çeşitli zorluklarla karşılaşırken yabancı öğrencilerin istediği dilde öğrenim görme özgürlüğü bulunmamaktadır. Aynı şekilde devlet üniversiteleri, vakıf üniversitelerinde olduğu gibi yabancı öğrenci getirmek amacıyla herhangi bir kurumla anlaşma yapma özgürlüğüne sahip değildir. Bu durum devlet üniversitelerinin uygun sayıda öğrenciyi kaydettirme fırsatını azaltmaktadır.
Bu şekilde ilk engeller devlete bağlı eğitim kurumları ve bu kurumların yöneticileri ve yürütme kurullarının içinden çıkmıştır. Böylece Yüksek Öğrenim Kurumu yani YÖK’e varana kadar diğer yönetim hiyerarşisi içinde aynı durum söz konusudur. Dolayısıyla dünya devletlerinin onlarca yıl önce geride bıraktığı bürokrasiye YÖK’ün yanı sıra kurul yöneticileri hala sıkı sıkıya bağlı kalmaktadır. Oysa bu yöntem bir rutin dayatmaktadır. Hâlbuki bütün bu kurumlar, otomasyon ve bütün şubelere bağlı olan merkezi bilgisayar yoluyla dikkate değer bir gelişme göstermiş olmasına rağmen bu konu ihmal edilmektedir.
2 – Öğrenci vizesi sorunu ile ilgili olarak Türkiye’ye öğrenim görmeye gelen öğrenciye giriş vizesinin yanı sıra bir Türk üniversitesinde öğrenim görüyor olması nedeniyle öğrenci ikameti verilmesi gerekir. Oysa bu konuda devlet bürokrasisi bağlamında sabit bir standart bulunmamaktadır. Türkiye’de öğrenim almaya gelirken vize ve ikamet alamama ya da öğrenimi sürerken yenilenmeme riskini düşünmek durumunda kalmaktadır.
3 – Yabancı öğrencinin ülkesine döndükten sonra karşı karşıya kaldığı en önemli sorun diplomasının ülkesinde denkliğinin tanınmaması sorunudur. Çünkü dünya ülkelerinin çoğu sadece sınırlı sayıda Türk üniversitelerini tanımaktadır. Bu durumun nedeni öğretim konusunda yaşanan değişiklikler ile üniversite öğretimi ve yükseköğrenim konusunda açık metinli anlaşmaların bulunmaması ve kültür ve eğitim konuları ile siyasi konular arasında ayrım olmamasıdır. Aynı şekilde Türkiye hükümetinin de standartlarının değişik olması durumunda sözleşme, anlaşma ve antlaşmaları uygulama yönünde herhangi bir tedbir alma yoluna gidilmemesidir.
4 – Türkiye’de öğrenim konusunda açık bir geniş görüşlülük bulunmaması ve resmi medyanın bu konuda yapması gerekeni yapmaması; buna karşılık uygar dünya ülkelerinde durumun tam tersi olması ve bu ülkelerin üniversitelerinde öğrenim görmeleri için öğrencileri çekmeye çalışması noktasında uluslararası fuarlarda Türkiye reyonlarının zayıf olduğu görülmektedir.
5 – Üniversite öğrencilerinin üniversite öğrenci yurtlarına sığmaması ve üniversitelerde kendilerine sunulmakta olan hizmetlerin yetersiz olması, yurt ve hizmet sorunu yaşanmasına ve yabancı öğrencilerin kafalarının karışarak öğrenimleri üzerinde yoğunlaşamamalarına neden olmaktadır.
6- Yabancı öğrenciler için yeterli kontenjan ayrılmaması bir diğer sorundur.
7- Öğrenim burslarının dünyanın çeşitli ülkelerinden gelmiş öğrenciler arasında eşit bir şekilde dağıtılmaması sorunlardan bir diğeridir.
Türk Yüksek Öğrenim Kurumu sisteminde başka sorunlar da mevcut olup bu durum eğitim turizmi sürecinin seyrini olumsuz yönde etkilemektedir. Oysa yabancı öğrencilerin Türk üniversitelerine kayıt yaptırması ve kapıların sonuna kadar açılması, Türkiye’ye siyasi, sosyal ve iktisadi düzeylerde birçok yarar sağlamaktadır.
Murat Soysal KARACAN
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü